Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου
Οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου αναφέρονται ως μια ομάδα διαταραχών αγνώστου αιτιολογίας, που χαρακτηρίζονται από χρόνιες ή υποτροπιάζουσες φλεγμονές του εντερικού βλεννογόνου. Αποτελεί μια ανοσολογική αντίδραση σε κάποιους παράγοντες της εντερικής μικροχλωρίδας που θεωρείται ότι παίζει ρόλο στην εμφάνιση της ασθένειας ή στη διατήρησή της. Το κύριο χαρακτηριστικό των ΦΝΕ (περιλαμβανόμενης της ελκώδους κολίτιδας και της νόσου του Crohn), είναι η λανθασμένη ανοσολογική και φλεγμονώδης αντίδραση.
Τι έχουν δείξει οι μελέτες
Μελέτες έχουν δείξει αύξηση στην παραγωγή προ-φλεγμονωδών μεσολαβητών από το βλεννογόνο του εντέρου στα άτομα που πάσχουν από ΦΝΕ. Επιπρόσθετα η παραγωγή προ-φλεγμονωδών κυτοκίνων αυξάνεται δραματικά, σε σύγκριση με την παραγωγή άντι-φλεγμονωδών κυτοκίνων.
Η εντερική παροχή συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών στα άτομα με ΦΝΕ και στους βαριά τραυματίες φαίνεται να συμβάλλει στη ρύθμιση των φλεγμονών του εντέρου. Βέβαια τα στοιχεία που υπάρχουν είναι ακόμη περιορισμένα και αντικρουόμενα.
Προβιοτικά
Είναι ζωντανά μικροβιακά πρόσθετα που δρουν ευεργετικά στον ξενιστή. Φαίνεται να βελτιώνουν τη μικροβιακή ισορροπία της εντερικής χλωρίδας. Χαρακτηριστικοί αντιπρόσωποι είναι οι γαλακτοβάκιλλοι, τα bifido-βακτηριοειδή, οι εντερόκοκκοι και οι στρεπτόκοκκοι. Τα οποία τα βρίσκουμε στο γιαούρτι και σε άλλα γαλακτοκομικά που υφίστανται ζύμωση.
Tα προβιοτικά έχουν μελετηθεί μεταξύ άλλων σχετικά με την ικανότητα τους να βελτιώνουν τη συμπτωματολογία χρόνιων ασθενειών.
Μηχανισμός δράσης προβιοτικών
Ο μηχανισμός δράσης περιλαμβάνει την αλληλεπίδραση των προβιοτικών με τα ρυθμιστικά Τ κύτταρα του βλεννογόνου. Επίσης περιλαμβάνει και τη ρύθμιση των παραγόντων μεταγραφής των κυτοκινών μέσω του βλεννογόνου ως απάντηση στην εισβολή των βακτηρίων. Η παραγωγή των προ-φλεγμονωδών κυτοκινών όπως IL-1b, IL-6, IL-8 και TNFa αυξάνεται σημαντικά κατά την διάρκεια των ΦΝΕ. Διάφορες θεραπευτικές στρατηγικές έχουν αναπτυχθεί προκειμένου να αντισταθμίσουν την επιδείνωση της φλεγμονώδους διαδικασίας, διαμέσου της ρύθμισης της παραγωγής κυτοκινών ή των βιολογικών τους επιδράσεων.
Πρεβιοτικά
Είναι δυσαπορρόφητα στοιχεία της τροφής. Τα πρεβιοτικά έχουν ως στόχο την εκλεκτική ανάπτυξη, αλλά και την αύξηση της δραστικότητας ενός ή περιορισμένου αριθμού μικροβίων στο παχύ έντερο. Αυτό έχει ως απώτερο σκοπό τη βελτίωση της υγείας του ξενιστή. Κυριότερα πρεβιοτικά είναι η ινουλίνη, οι γαλακτο-ολιγοσακχαρίτες, (G.Ο.S.) και οι φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες (F.O.S.). Αποτελούν στοιχεία φρούτων και λαχανικών (χαρακτηριστικό chicory-ραδίκι). Ενσωματώνονται επίσης στα γαλακτοκομικά προϊόντα, ροφήματα και γλυκά.
Ποια η σχέση των πρεβιοτικών με το άλας του βουτυρικού
Το άλας του βουτυρικού μπορεί να διατηρήσει την ύφεση των συμπτωμάτων που προκαλούν οι Φλεγμονώδεις Νόσοι του Εντέρου. Αυτό γίνεται διεγείροντας την αναπαραγωγή των κυττάρων του βλεννογόνου και επιταχύνοντας τη θεραπευτική διαδικασία. Κάτι τέτοιο έχει φανεί σε μελέτες που έγιναν τόσο στα ζώα όσο και στους ανθρώπους. Επομένως η χρησιμοποίηση διαιτητικών ινών και πρεβιοτικών έχει μελετηθεί ως μέσο που διεγείρει την παραγωγή βουτυρικού στο παχύ έντερο των ατόμων που πάσχουν από ελκώδη κολίτιδα.
Tα παραγόμενα από το κριθάρι τρόφιμα που περιέχουν πρωτεΐνη πλούσια σε γλουταμίνη και φυτικές ίνες πλούσιες σε ημικυτταρίνη έχουν μειώσει την συμπτωματολογία, τόσο στα ζώα που έπασχαν από ελκώδη κολίτιδα όσο και στους ανθρώπους.
Ο τρόπος δράσης τους πιστεύεται ότι είναι τριπλός: α) Μειώνουν τη συχνότητα των κενώσεων, β) αυξάνουν τη συγκέντρωση του βουτυρικού (άλας) μέσα στο έντερο, γ) αυξάνουν τον αριθμό των bifidobacteri & eubacteria
Οι ίνες κριθαριού έχουν επιδείξει αποτελεσματικότητα όσον αφορά στη μεταφορά του άλατος του βουτυρικού στο βλεννογόνο του παχέος εντέρου. Μια διαδικασία που είναι δύσκολο να επιτευχθεί με την άμεση χορήγηση του βουτυρικού από το στόμα.
Γλουταμίνη
Η γλουταμίνη – το κυριότερο υπόστρωμα τόσο για τα εντεροκύτταρα όσο και για άλλα κύτταρα, ταχείας διαίρεσης όπως τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Η γλουταμίνη έχει περιγραφεί ως προστατευτικός παράγοντας του εντερικού βλεννογόνου στα ζώα. Η επίδραση αυτή μπορεί να εξηγηθεί από τη βελτίωση του μεταβολισμού των πρωτεϊνών του εντέρου καθώς επίσης και από την ρύθμιση της φλεγμονώδους αντίδρασης. Επιπρόσθετα η γλουταμίνη επιδρά στην παραγωγή των κυτοκινών από διάφορους τύπους κυττάρων in vitro.
Διάφορες μελέτες έχουν περιγράψει τον προστατευτικό ρόλο της γλουταμίνης στις βλάβες τους εντέρου. Εντούτοις, τα δεδομένα για τα άτομα που πάσχουν από ΦΝΕ , είναι ακόμη περιορισμένα και αντικρουόμενα. Και αυτό γιατί δεν έχει τεκμηριωθεί η δράση της γλουταμίνης στην παραγωγή κυτοκινών από το βλεννογόνο του εντέρου.
Ενώ η γλουταμίνη έχει περιγράφει ως παράγοντας ρύθμισης της παραγωγής των κυτοκινών στο βλεννογόνο υγιών υποκειμένων, εντούτοις μελέτες σε φλεγμονώδεις καταστάσεις είναι ακόμη περιορισμένες.
Σε μελέτη των M. Coeffier & al έχει φανεί ότι η γλουταμίνη μείωσε την παραγωγή προ-φλεγμονωδών κυτοκίνων IL-6 και ΙL-8 και βελτίωσε την παραγωγή των αντι-φλεγμονωδών κυτοκίνων IL-10.
