Ελκώδης κολίτιδα
Η ελκώδης κολίτιδα αποτελεί πάθηση του παχέος εντέρου. Το παχύ έντερο φλεγμαίνει, παρουσιάζει διόγκωση ενώ δημιουργούνται στην επιφάνεια του έλκη, τα οποία μπορεί να είναι από πολύ μικρά έως πολύ μεγάλα. Ως αποτέλεσμα αυτών των καταστάσεων το έντερο αδυνατεί να απορροφήσει νερό, με αποτέλεσμα να παρατηρείται διάρροια, καθώς τα κόπρανα καθίστανται υδαρή ενώ πολλές φορές παρατηρείται αίμα στην περιοχή (από τα έλκη). Η ελκώδης κολίτιδα παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με τη νόσο του Crohn (παλιότερα πίστευαν ότι επρόκειτο για την ίδια πάθηση).
Σήμερα γνωρίζουμε ότι είναι δύο ξεχωριστές παθήσεις που ανήκουν στις Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Νόσους του Εντέρου (ΙΦΝΕ) και παρά τις ομοιότητες έχουν και μεγάλες διαφορές. Στην ελκώδη κολίτιδα πάσχει αποκλειστικά και μόνο το παχύ έντερο, ενώ η νόσος του Crohn αφορά όλο το γαστρεντερικό σωλήνα (από το στόμα μέχρι το παχύ έντερο) και οι βλάβες μπορούν να εντοπιστούν σε οποιοδήποτε σημείο του γαστρεντερικού σωλήνα.
Τι μπορεί να ευθύνεται για την εμφάνιση της ελκώδους κολίτιδας
Η αιτία μέχρι στιγμής παραμένει άγνωστη. Φαίνεται να υπάρχει κληρονομική προδιάθεση, καθώς κάνει την εμφάνιση της σε άτομα της ίδιας οικογένειας και ειδικά σε δίδυμα αδέλφια. Από την άλλη δεν φαίνεται να είναι καθαρά κληρονομική νόσος, να κληροδοτείται δηλαδή από τους γονείς προς τα παιδιά.
Η ελκώδης κολίτιδα εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα ηλικίας 15-30 ετών αλλά μπορεί να προσβάλει οποιοδήποτε άτομο σε οποιαδήποτε ηλικία.
Συμπτώματα
Τα συχνότερα συμπτώματα είναι το κοιλιακό άλγος, και η διάρροια παρουσία αίματος.
Αλλά συμπτώματα είναι:
- Αναιμία, αίσθημα κούρασης
- Απώλεια βάρους
- Ανορεξία
- Απώλεια αίματος από τον πρωκτό
- Απώλεια υγρών του σώματος και θρεπτικών ουσιών
- Δερματικές αλλοιώσεις
- Πόνοι στις αρθρώσεις
- Στα παιδιά μπορεί να παρουσιαστεί πρόβλημα με ανεπαρκή ανάπτυξη τους
Στο 50% των ασθενών τα συμπτώματα και σημεία είναι ήπιας μορφής. Άλλοι υποφέρουν από συχνούς πυρετούς, αιματηρές διάρροιες, αναγούλες και σοβαρά κοιλιακά άλγη.
Επίσης συχνά το άτομο που πάσχει από ελκώδη κολίτιδα καταβάλλει προσπάθεια προκειμένου να αδειάσει το έντερο του. Τα συμπτώματα συνήθως κάνουν την εμφάνιση τους ξαφνικά. Σε ορισμένα άτομα είναι δυνατόν να παρουσιαστεί για πρώτη φορά ή να υποτροπιάσει μετά από ένα διάστημα με έντονο stress. Επίσης γαστρεντερίτιδα, γρίπη ή οποιαδήποτε άλλη κοινή λοίμωξη μπορεί να είναι η αφορμή για να εκδηλωθεί η ασθένεια.
Η ελκώδης κολίτιδα μπορεί επίσης να προκαλεί προβλήματα σε άλλα συστήματα εκτός από το πεπτικό σύστημα όπως πόνο στη μέση, αρθρίτιδα, φλεγμονή στα μάτια, ηπατικές διαταραχές και οστεοπόρωση. Σπανιότερα μπορεί να εμφανισθεί ερεθισμός στο δέρμα, με ερύθημα, πόνο ή σπάνια έλκη.
Ο λόγος για τον οποίο δημιουργούνται τα προβλήματα αυτά που δεν αφορούν μόνο το πεπτικό σύστημα είναι άγνωστος. Τις περισσότερες φορές αυτά τα προβλήματα παρουσιάζονται όταν υπάρχει έξαρση ή υποτροπή της ελκώδους κολίτιδας και εξαφανίζονται με τη θεραπεία.
Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι η σοβαρότητα της νόσου εξαρτάται από την έκταση του παχέος εντέρου που παρουσιάζει βλάβη. Όσο πιο μικρό κομμάτι του εντέρου, τόσο πιο περιορισμένα είναι είναι τα συμπτώματα και πιο ελαφριά η μορφή της κολίτιδας.
Με την πάροδο του χρόνου, είναι δυνατόν να προχωρήσει από ένα μικρό τμήμα σε όλο το έντερο ή το αντίστροφο να υποχωρήσει από όλο το έντερο σε ένα πολύ μικρότερο τμήμα.
Εξάρσεις και υφέσεις
Δυστυχώς η ελκώδης κολίτιδα όπως και όλα τα ιδιοπαθή χρόνια νοσήματα παρουσιάζει υφέσεις και εξάρσεις. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί ο ασθενής για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα να είναι απαλλαγμένος από οποιοδήποτε σύμπτωμα, αλλά ξαφνικά να υποτροπιάσει και να κάνουν την εμφάνιση τους τα συμπτώματα της νόσου. Θα πρέπει επομένως να γνωρίζεται ότι από την στιγμή που έκανε την εμφάνισή της η νόσος, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα εμφανιστεί και πάλι σε κάποια στιγμή στο μέλλον. Όμως για πόσο καιρό θα είσαστε εντελώς καλά χωρίς κανένα σύμπτωμα και πότε θα υποτροπίασε τε αυτό κανένας δεν μπορεί να το γνωρίζει.
Ποιοι παράγοντες μπορούν να προκαλέσουν την υποτροπή αυτή δεν είναι ξεκάθαρο. Φαίνεται όμως ότι μπορεί να κάνει την επανεμφάνιση της μετά από έντονο stress, ή μετά από κάποιο επεισόδιο γαστρεντερίτιδας ή μετά την λήψη αντιβιοτικών φαρμάκων ή αντιρρευματικών.
Διατροφή στην ελκώδη κολίτιδα
Όπως και σε όλα τα νοσήματα που αφορούν στο γαστρεντερικό σύστημα έτσι και στην ελκώδη κολίτιδα, ο ασθενείς να πρέπει παρατηρεί τα τρόφιμα, έτσι ώστε να διαπιστώσει εάν κάποιο τρόφιμο πραγματικά τον ενοχλεί. Σε φάσεις που το άτομο έχει διάρροια ή κοιλιακό άλγος καλό είναι να αποφεύγει την κατανάλωση γάλατος, λιπαρών, οσπρίων. Επίσης καλό είναι ο περιορισμός ή καλύτερα η αποφυγή του αλκοόλ, ειδικά όταν λαμβάνονται φάρμακα για την ελκώδη κολίτιδα. Σε περιόδους που ο ασθενείς είναι απαλλαγμένος συμπτωμάτων η διατροφή του πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις ομάδες τροφίμων και να ακολουθεί απλά μια ισορροπημένη διατροφή.
