Χορτοφαγία στην παιδική ηλικία
Πλέον υπάρχουν πολλοί νέοι γονείς που ακολουθούν μια διαφορετική διατροφική συμπεριφορά, στην οποία η λέξη «κρέας» δεν έχει καμία θέση. Πρόκειται φυσικά για τους χορτοφάγους. Για κάποιους είναι στάση ζωής.Πολλοί από τους χορτοφάγους νέους γονείς επιθυμούν να μάθουν και στο παιδί τους να ακολουθήσει την ίδια διατροφική οδό. Ας εξετάσουμε μαζί λοιπόν, ποια είναι τα οφέλη (εάν υπάρχουν), από πότε ένα παιδί μπορεί να ξεκινήσει τη χορτοφαγία και σε τι θα πρέπει να δώσετε βάση οι γονείς.
Τι είναι η χορτοφαγία
Η χορτοφαγία είναι η αποφυγή τροφών που προέρχονται από ζωικά προϊόντα και η αντικατάστασή τους από φυτικές τροφές όπως φρούτα, λαχανικά, σιτηρά και καρπούς. Ωστόσο υπάρχουν διαφορετικά είδη χορτοφαγίας:
- Ημί ή μερικώς χορτοφάγοι: Αποφεύγουν μόνο το κόκκινο κρέας.
- Αυγό-γαλακτο-χορτοφάγοι: Αποφεύγουν το κρέας, θαλασσινά, πουλερικά, αλλά καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά.
- Γαλακτο-χορτοφάγοι: Αποφεύγουν το κρέας, θαλασσινά, πουλερικά και αυγά αλλά, καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα.
- Αυγό-χορτοφάγοι: Αποφεύγουν το κρέας, θαλασσινά, πουλερικά και γαλακτοκομικά προϊόντα αλλά καταναλώνουν αυγά.
- Αυστηροί χορτοφάγοι: Αποφεύγουν όλα τα ζωικά τρόφιμα και τα παράγωγα τους, συμπεριλαμβανομένου του κρέατος, θαλασσινών, πουλερικών, γαλακτοκομικών προϊόντων και αυγών.
Όπως αντιλαμβάνεστε μόνο οι αυστηροί χορτοφάγοι μπορεί να αντιμετωπίσουν κάποια διατροφική ανεπάρκεια. Οι υπόλοιποι μπορούν να πάρουν όλα εκείνα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά εάν και εφόσον ακολουθούν μία ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, προϊόντα ολικής άλεσης και γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλά σε λιπαρά.
Χορτοφαγία στην παιδική ηλικία
Για τα βρέφη οι κύριες πηγές πρωτεΐνης και άλλων θρεπτικών συστατικών είναι το μητρικό γάλα και το γάλα σε σκόνη. Μόλις το μωράκι όμως γίνει 6 μηνών μπορεί να εισάγει στη ζωή του τα φρούτα και τα λαχανικά. Για τους γονείς που δε θέλουν το παιδί τους να ακολουθήσει από τόσο νωρίς την αυστηρή χορτοφαγία και προτιμούν να το μεγαλώσουν ως μερικώς χορτοφάγο, μπορούν να εισάγουν στη διατροφή του μετά τους 9 πρώτους μήνες ζωής πουλερικά και γαλακτοκομικά που αποτελούν εξαιρετικές πηγές πρωτεϊνών για το μικρό σας. Μόλις το παιδί συμπληρώσει και το πρώτο έτος, ίσως να είναι απαραίτητο να συμπεριλάβετε στη διατροφή του ενισχυμένα δημητριακά.
Που θα πρέπει να δώσετε προσοχή εάν το παιδί σας ακολουθεί χορτοφαγική δίαιτα
Πρωτεΐνη
Ευτυχώς το κρέας δεν αποτελεί μοναδική πηγή πρωτεϊνών. Τα όσπρια, τα δημητριακά οι ξηροί καρποί αποτελούν πηγές πρωτεΐνης. Μπορεί να μην είναι υψηλής βιολογικής αξίας αν καταναλωθούν μεμονωμένα. Ωστόσο ο σωστός συνδυασμός των πιο πάνω τροφίμων έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός γεύματος που παρέχει στο παιδί σας πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας πχ. όσπρια με δημητριακά. Για όσους γονείς επιλέξουν να μάθουν στο παιδί τους να τρώει αυγά και διάφορα γαλακτοκομικά προϊόντα τα πράγματα είναι ακόμα πιο εύκολα, καθώς και αυτά είναι πλούσια σε πρωτεΐνες.
Ασβέστιο
Το ασβέστιο είναι το μέταλλο εκείνο που βρίσκεται σε μεγαλύτερη συγκέντρωση στα οστά των παιδιών καθώς και των ενηλίκων. Είναι λοιπόν αναγκαίο η διατροφή του παιδιού, να του εξασφαλίζει την απαραίτητη εκείνη ποσότητα ασβεστίου για τον σχηματισμό γερών οστών. Για τα παιδιά τα οποία καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά δεν έχετε λόγο να ανησυχείτε. Ως γνωστό πολλά λαχανικά περιέχουν ασβέστιο, ειδικά το μπρόκολο, η γλυκοπατάτα, τα φασόλια, οι γίγαντες, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Επίσης μπορείτε να δώσετε στο παιδί σας ρόφημα σόγιας. Βέβαια όλοι γνωρίζουμε ότι συνήθως τα παιδιά δεν αγαπούν ιδιαίτερα αυτού του είδους τις τροφές, γι αυτό θα πρέπει να είστε ακόμα πιο προσεχτικοί και σίγουροι για την επιλογή σας να τα μάθετε να είναι αυστηρώς χορτοφάγοι.
Σίδηρος
Υπάρχουν δύο μορφές σιδήρου:o αιμικός και μη αιμικός σίδηρος. Ο αιμικός σίδηρος απορροφάτε εύκολα (ποσοστό απορρόφησης 15-30%). Ο αιμικός σίδηρος βρίσκεται μόνο στα ζωικής προέλευσης τρόφιμα, ενώ ο μη αιμικός σίδηρος βρίσκεται στα φυτικής προέλευσης τρόφιμα. Ο μη αιμικός σίδηρος δύσκολο να απορροφηθεί από τον ανθρώπινο οργανισμό (ποσοστό απορρόφησης 5%). Τα φυτικής προέλευσης τρόφιμα που είναι πλούσια σε σίδηρο είναι τα προϊόντα σόγιας, τα όσπρια, τα λαχανικά με πράσινο σκούρο χρώμα, τα εμπλουτισμένα δημητριακά και το ψωμί. Ακριβώς επειδή ο μη αιμικός σίδηρος δεν απορροφάτε επαρκώς θα πρέπει οι γονείς να είναι περισσότερο προσεχτικοί με τη διατροφή του παιδιού τους, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος εμφάνισης σιδηροπενικής αναιμίας.
Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί ότι τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C (ντομάτες, μπρόκολο, εσπεριδοειδή, πράσινη πιπεριά κλπ) αυξάνουν την απορρόφηση του μη αιμικού σιδήρου. Εάν το μικρό σας παρουσιάσει ανεπάρκεια σιδήρου μετά από την σύμφωνη γνώμη του παιδίατρου ή του διαιτολόγου μπορεί να του χορηγηθεί κάποιο συμπλήρωμα σιδήρου.
Ψευδάργυρος
Η ανεπάρκεια του έχει ως αποτέλεσμα την αναστολή της φυσιολογικής ανάπτυξης, αλλαγές στο αίσθημα της γεύσης και όσφρησης και καθυστερημένη ανάπτυξη του ανοσοποιητικού συστήματος. Πλούσιες πηγές ψευδαργύρου είναι τα πουλερικά, το κρέας, τα ψάρια, τα θαλασσινά, το τυρί, το γιαούρτι και τα αυγά. Επίσης καλές πηγές είναι τα όσπρια, τα προϊόντα ολικής άλεσης, το αναποφλοίωτο ρύζι, οι ξηροί καρποί, το σπανάκι. Είναι όμως δύσκολο για τα παιδιά που ακολουθούν αυστηρές χορτοφαγικές δίαιτες να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε ψευδάργυρο καθώς συνήθως δεν αρέσκονται να καταναλώνουν τέτοιου είδους τρόφιμα σε επαρκής ποσότητες. Ενώ καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε ειδικό για κάποιο συμπλήρωμα διατροφής ή τρόφιμα εμπλουτισμένα με ψευδάργυρο.
Βιταμίνη B12
Ανεπάρκεια της βιταμίνης αυτής οδηγεί στην εμφάνιση μεγαλοβλαστικής αναιμίας. Κανένα φυτικό τρόφιμο δεν περιέχει επαρκείς ποσότητες ενεργής βιταμίνης Β12. Οι αυστηροί χορτοφάγοι βρίσκονται σε κίνδυνο, επομένως το παιδί που ακολουθεί μια αυστηρή χορτοφαγική δίαιτα θα χρειαστεί να λάβει συμπλήρωμα ή να εντάξει στη διατροφή του εμπλουτισμένα σε B12 τρόφιμα, περιλαμβανομένου εμπλουτισμένου ροφήματος σόγιας και κάποια υποκατάστατα κρέατος. Επίσης η μαγιά μπύρας αποτελεί εξαιρετική πηγή βιταμίνης Β12.
Βιταμίνη D
Απαραίτητη βιταμίνη για την απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου. Η βιταμίνη αυτή βρίσκεται στα εμπλουτισμένα γάλατα, στον κρόκο του αυγού και στο ψάρι. Επίσης μπορεί να σχηματισθεί και στο δέρμα μας με την δράση της ηλικιακής ακτινοβολίας. Έτσι τα περισσότερα παιδιά δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα ανεπάρκειας Βιταμίνης D. Όμως όταν το παιδί σας δεν εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία, τότε θα πρέπει να σκεφτείτε τη λήψη συμπληρώματος ή τη κατανάλωση ροφήματος σόγιας εμπλουτισμένο με Βιταμίνη D.
Ω-3 λιπαρά οξέα
Oι δίαιτες που δεν περιλαμβάνουν ψάρι ή αυγά είναι γενικά χαμηλές σε EPA και DHA τα οποία είναι απαραίτητα για την σωστή ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου. Οι περισσότερες έρευνες έχουν δείξει ότι τα επίπεδα αυτών των λιπαρών οξέων είναι χαμηλότερα στους αυστηρούς χορτοφάγους. Εάν το παιδί σας δεν καταναλώνει ψάρι και αυγά τότε εντάξετε στην διατροφή του καρύδια, λιναρόσπορο ή λάδι από λιναρόσπορο.
Τελικά είναι υγιεινή για το παιδί η χορτοφαγική διατροφή;
Παλαιότερα η χορτοφαγία στην παιδική ηλικία δεν θεωρείτο μία καλή ιδέα. Σήμερα τα δεδομένα σε ερευνητικό επίπεδο έχουν αλλάξει και πολλές μελέτες υποστηρίζουν πλέον τις χορτοφαγικές δίαιτες. Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο και Καναδικό Σύλλογο Διαιτολογίας, μια καλά σχεδιασμένη χορτοφαγική δίαιτα είναι υγιεινή, προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα και καλύπτει τις διατροφικές ανάγκες σε όλα τα στάδια της ζωής του ανθρώπου, είτε πρόκειται για μικρό παιδί είτε για ενήλικα. Επιπρόσθετα, από τη στιγμή που οι χορτοφαγικές δίαιτες είναι πλούσιες σε φυτικές ίνες, χαμηλές σε χοληστερόλη και κορεσμένο λίπος, ενδεχομένως να μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας, καρδιαγγειακών νοσημάτων, υπέρτασης και διαβήτη τύπου ΙΙ.
Δώστε βάση
Να θυμάστε ότι εάν πάρετε την απόφαση να μυήσετε το μικρό σας στην χορτοφαγία, είναι απαραίτητο να παρακολουθείτε τον ρυθμό ανάπτυξης του καθώς και εάν λαμβάνει όλα εκείνα τα θρεπτικά συστατικά που είναι απαραίτητα για τη σωστή ανάπτυξη του και την καλή του υγεία. Ίσως να σας φανεί πολύ χρήσιμο να συμβουλευτείτε κάποιον διατροφολόγο για να μπορέσετε να κάνετε ένα σωστό σχεδιασμό στη διατροφή του παιδιού σας. Τέλος καλό θα ήταν να κάνετε τακτικές επισκέψεις στον παιδίατρός σας για να σιγουρευτείτε ότι όλα πάνε καλά. Το νόμισμα έχει πάντα δύο όψεις και θα πρέπει να δώσετε προσοχή για να είστε σίγουροι ότι η χορτοφαγία θα ωφελήσει το μικρό σας.
