Βιολογικά και λειτουργικά τρόφιμα

Βιολογικά τρόφιμα

Eδω και αρκετά χρόνια η παραγωγή βιολογικών τροφίμων στην Ευρώπη έχει πολλαπλασιαστεί. Φαίνεται ότι οι καταναλωτές ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για τα βιολογικά  τρόφιμα,  καθώς τα θεωρούν περισσότερο ασφαλή και ωφέλημα.

Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η κατανάλωση βιολογικών προϊόντων (φρούτων, λαχανικών, σιτηρών), προωθεί την καλή υγεία.

Πρόσφατες έρευνες υποστηρίζουν ότι οι τεχνικές που ακολουθούνται στη βιολογική γεωργία αυξάνουν  τη συγκέντρωση αντιοξειδωτικών στα φρούτα και λαχανικά.  Η αντιοξειδωτική δράση των συγκεκριμένων τροφίμων αυξάνεται όταν αυτά καταναλώνονται ωμά.

Επιπλέον, οι καταναλωτές ενδιαφέρονται να ελαχιστοποιήσουν την έκθεσή τους στα υπολείμματα  φυτοφαρμάκων.   Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την κατανάλωση βιολογικών τροφίμων.  Ωστόσο,  πρέπει να επισημανθεί ότι κανένα από τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά δεν είναι εντελώς απαλλαγμένο από υπολείμματα φυτοφαρμάκων.

Τα βιολογικά τρόφιμα μπορεί να περιέχουν υπολείμματα συνθετικών φυτοφαρμάκων λόγω μεταφοράς τους από τις γειτονικές συμβατικές καλλιέργειες.  Αυτό γίνεται μέσω του αέρα, του νερού και του εδάφους, τα οποία όμως είναι ακίνδυνα.   Ακόμη ένα ποσοστό των τροφίμων που προωθούνται και πωλούνται ως βιολογικά τρόφιμα, στην πραγματικότητα είναι συμβατικά αλλά φέρουν λανθασμένη σήμανση.

Παρακάτω παρατίθενται ορισμένες συμβουλές προς τους καταναλωτές που ενδιαφέρονται και αγοράζουν βιολογικά τρόφιμα:

• Να ψωνίζουν από καταστήματα που πωλούν αποκλειστικά βιολογικά προϊόντα.
• Να ελέγχουν το σήμα πιστοποίησης του εκάστοτε οργανισμού  πιστοποίησης που υπάρχει πάνω στο προϊόν.
• Να ελέγχουν την ημερομηνία λήξης των βιολογικών προϊόντων, καθώς εξαιτίας της μειωμένης περιεκτικότητάς τους σε συντηρητικά  θα πρέπει να  καταναλώνονται πολύ κοντά στην ημερομηνία παραγωγής τους.
• Επειδή κανένα τρόφιμο δεν είναι ελεύθερο λιπασμάτων θα πρέπει όλα τα   τρόφιμα να πλένονται πολύ καλά.
• Τέλος, ανεξάρτητα από τη χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, έχει  αποδειχθεί ότι η υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών συμβάλλει στην  πρόληψη καρκίνου καθώς και άλλων προβλημάτων υγείας.

Λειτουργικά τρόφιμα

Ως λειτουργικά τρόφιμα μπορούν να οριστούν τα επεξεργασμένα τρόφιμα,   τα οποία παρασκευάζονται  με προσθήκη άλλων λειτουργικών συστατικών.  Συστατικά δηλαδή που τα ίδια τα τρόφιμα δεν τα περιέχουν από τη φύση τους ή με ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων σε αυτά συστατικών ή με αφαίρεση κάποιων συστατικών (πχ αποβουτυρωμένα προϊόντα).  Πρόκειται  δηλαδή, για προϊόντα που έχουν παραχθεί για να προάγουν την υγεία του ανθρώπου.

Τα λειτουργικά συστατικά μπορούν να οριστούν ως τα βιολογικώς ενεργά συστατικά με θετικές επιδράσεις στην υγεία.

Οι κύριες κατηγορίες λειτουργικών συστατικών είναι:

• Διαιτητικές ίνες (μειώνουν τη χοληστερόλη, αυξάνοντας παράλληλα το λόγο HDL/LDL, απορροφούν το νερό, συμβάλλοντας έτσι στην αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας, επηρεάζουν τη λειτουργία του παχέος εντέρου, εφόσον αυξάνουν τον όγκο των κοπράνων και παρουσιάζουν αντικαρκινική δράση)
• Προβιοτικά ( είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί με ωφέλιμες  ιδιότητες για τον ξενιστή που δρουν αμέσως ή εμμέσως, βελτιώνοντας και διατηρώντας την καλή λειτουργία και ισορροπία του εντερικού συστήματος).
• Πρεβιοτικά (είναι μη εύπεπτα και μη βιώσιμα συστατικά των τροφίμων που κινούνται προς το παχύ έντερο και παρουσιάζουν επιλεκτική ζύμωση. Επηρεάζουν θετικά  τον οργανισμό καθορίζοντας επιλεκτικά την ανάπτυξη και τη δραστηριότητα ενός ή ορισμένων ειδών βακτηρίων του παχέος εντέρου, τα οποία είναι ανθεκτικά στο παχύ έντερο και έτσι τείνουν να βελτιώνουν την υγεία του οργανισμού).
• Φυτοχημικά
• Φυτοστερόλες  (Εμποδίζουν την απορρόφηση της χοληστερόλης στο λεπτό έντερο και συμβάλλουν στην ελάττωση του επιπέδου της  χοληστερόλης στο αίμα – ελάττωση της ολικής χοληστερόλης στο πλάσμα και ελάττωση της LDL).
• Πολυφαινόλες (αντιοξειδωτικές ενώσεις)
• ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα.
• Βιταμίνες-Μέταλλα-Ιχνοστοιχεία (Στην Ευρώπη δεν περιλαμβάνονται στον ορισμό των λειτουργικών τροφίμων)

Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι παρόλο που τα λειτουργικά τρόφιμα φαίνεται να έχουν θετικές επιδράσεις στην υγεία, δεν αντικαθιστούν τα συμβατικά τρόφιμα.  Επίσης δε, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρούνται πανάκεια,  αλλά θα πρέπει να εντάσσονται στα πλαίσια ενός ισορροπημένου διαιτολογίου.

Κωνσταντίνου Κρήνη

Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος – Life coach